Spośród 17 celów zrównoważonego rozwoju ONZ jedynie 17 proc. określonych w ich ramach zadań idzie zgodnie z planem, wynika z raportu organizacji. W przypadku ponad jednej trzeciej odnotowano brak postępów, a nawet pogorszenie wyników. Wpływ na to miały m.in. skutki pandemii, napięcia geopolityczne i zmiany klimatyczne, wyjaśnia ONZ.
Z artykułu dowiesz się:
- W realizacji których celów zrównoważonego rozwoju odnotowano postępy, a w których wyniki się pogorszyły?
- Dlaczego ważna jest współpraca organów państwowych z samorządami lokalnymi w celu dążenia do zrównoważonego rozwoju?
W Raporcie o Celach Zrównoważonego Rozwoju 2024 ONZ wskazuje, na jakim etapie jest realizacja siedemnastu celów zrównoważonego rozwoju ustalonych w ramach programu Agenda 2030. Wśród założeń znalazły się m.in. dostępna i zeroemisyjna energia, dostęp do czystej wody, zmniejszenie ubóstwa i redukcja zmian klimatycznych.
Mało optymistyczne statystyki
W tegorocznej edycji raportu ONZ podsumowuje, na jakim etapie realizacji są cele zrównoważonego rozwoju. Jedynie w 17 proc. przypadków odnotowano postępy zgodne z założeniami. To m.in. wynik zmagania się ze skutkami pandemii i wybuchających w różnych regionach świata konfliktów. Organizacja dodaje, że kraje rozwijające się, stoją przed sporym wyzwaniem pod względem realizacji celów ze względu na brak odpowiedniego wsparcia międzynarodowego.
W niektórych obszarach działań nie tylko nie doszło do żadnego postępu, ale wręcz sytuacja się pogorszyła. Kryzys klimatyczny się nasila, pogłębiają się także nierówności społeczne. Wojny w Ukrainie, Strefie Gazy, Sudanie i innych krajach spowodowały, że 120 mln osób zostało objętych przymusowym przesiedleniem. Globalny wskaźnik skrajnego ubóstwa wzrósł w 2020 r. po raz pierwszy od dziesięcioleci, do 9,7 proc. (w 2019 r. wynosił 8,9 proc.). W 2022 r. odsetek ten wciąż był wysoki i wynosił 9 proc. globalnej populacji, czyli 712 mln osób. Jeśli obecne tendencje się utrzymają, do 2030 r. 590 mln ludzi, czyli 6,9 proc. światowej populacji, może pozostać w skrajnym ubóstwie.
Marnowanie żywności to spory problem
Z zagadnieniem ubóstwa związany jest też temat głodu. W 2022 r. prawie 60 proc. krajów na całym świecie stanęło w obliczu wzrostu cen żywności. Przyczyniły się do tego m.in. zmiany klimatyczne niszczące uprawy i konflikty zbrojne powodujące przerwanie łańcuchów dostaw. Z drugiej strony problemem jest wciąż marnowanie żywności. W 2022 r. na każdego człowieka przypadało aż 79 kg wyrzuconego jedzenia. Szacuje się, że na całym świecie każdego dnia marnuje się 1 mld posiłków. Co więcej, marnotrawstwo żywności w ciągu roku odpowiada za 8 do 10 proc. emisji gazów cieplarnianych, m.in.. za sprawą wyrzucania jedzenia wraz z opakowaniem.
Niepokojące są też dane związane z zanieczyszczeniem powietrza. Choć globalny wskaźnik śmiertelności z tego powodu powoli spada (obecnie to ok. 104 zgony w przeliczeniu na 100 tys. osób rocznie), to aż 31 proc. zgonów z powodu ostrych infekcji dolnych dróg oddechowych wystąpiło u dzieci poniżej 5 roku życia. Najwyższe wskaźniki odnotowano w Oceanii (z wyłączeniem Australii i Nowej Zelandii), Afryce Subsaharyjskiej i większości Azji. Wynika to w dużej mierze ze znacznego narażenia na zanieczyszczenie powietrza w gospodarstwach domowych, związane z gotowaniem i wykorzystywaniem szkodliwych materiałów do ogrzewania, dodaje ONZ.
Słodko-gorzkie sukcesy
W niektórych obszarach działań można dostrzec postępy w realizacji celów, wskazuje ONZ w raporcie. Udało się zmniejszyć śmiertelność dzieci, liczbę zakażeń wirusem HIV, a także poprawić dostęp do wody i zielonej energii. Jednak zmiany w dalszym ciągu są niewystarczające. Obecne tempo postępu i problemy klimatyczne (np. susze) pozwalają szacować, że w 2030 r. 2 mld ludzi nadal będą żyć bez dostępu do wody pitnej. Bardziej optymistyczne dane dotyczą zrównoważonej energii z odnawialnych źródeł. Oczekuje się, że tendencja wzrostowa będzie się utrzymywać. Możliwości technologiczne sprawiły też, że liczba osób pozbawionych dostępu do energii elektrycznej spadła z 958 mln w 2015 r. do 685 mln w 2022 r.
Pozytywną zmianę można zauważyć również w kwestii realizacji zobowiązań dotyczących odpadów niebezpiecznych i innych chemikaliów. Problemem jednak pozostaje wspomniane wcześniej marnowanie żywności i rosnące tempo generowania e-odpadów, z których tylko 22 proc. jest zbieranych i zarządzanych w zrównoważony sposób.
Aby utrzymać i pogłębić pozytywne zmiany, potrzeba rozwiązania trwających konfliktów, solidarności i międzynarodowego wsparcia, a także przyspieszenia wdrażania inwestycji, które napędzą dalsze transformacje, zaznacza ONZ. Organizacja wskazuje też na kluczowe znaczenie współpracy krajowych organów z samorządami lokalnymi. Takie partnerstwo umożliwi gromadzenie dokładniejszych, bardziej kompleksowych danych i zwiększy skuteczność monitorowania realizacji celów zrównoważonego rozwoju.
Całość raportu dostępna pod linkiem: The-Sustainable-Development-Goals-Report-2024.pdf (un.org)
