Mechanizm „Stop-the-Clock” w ramach pakietu Omnibus przegłosowany

Parlament Europejski większością głosów przegłosował mechanizm „Stop-the-Clock” w ramach pakietu Omnibus, opóźniając o dwa lata obowiązek raportowania ESG dla tysięcy europejskich firm. Decyzja z 3 kwietnia 2025 r. zmienia zasady gry dla tysięcy firm, które zyskują dodatkowy czas na dostosowanie się do nowej rzeczywistości raportowania niefinansowego.

Z artykułu dowiesz się:

• Na czym dokładnie polega mechanizm „Stop the Clock” i jakie zmiany wprowadza w harmonogramie raportowania ESG?
• Które firmy zostaną zwolnione z obowiązku raportowania po zmianach w dyrektywach CSRD i CSDDD?
• Jak biznes powinien wykorzystać dodatkowy czas na przygotowanie do nowych wymogów?
• Jakie szanse i ryzyka niesie odroczenie wdrożenia dla europejskich przedsiębiorstw

Mechanizm „Stop the Clock” – co dokładnie uchwalono?

W czwartek 3 kwietnia 2025 r. Parlament Europejski przegłosował mechanizm „Stop the Clock” znaczącą większością głosów: 531 europosłów zagłosowało za, 69 przeciw, a 17 wstrzymało się od głosu. Ta zdecydowana przewaga zwolenników odroczenia świadczy o silnym poparciu politycznym dla zmniejszenia obciążeń regulacyjnych związanych z ESG.

Najważniejsze elementy mechanizmu „Stop the Clock” obejmują:

• Zachowanie obowiązku raportowania dla największych podmiotów (Wave 1), które już rozpoczęły raportowanie za rok 2024
• Przesunięcie drugiej fali raportowania (Wave 2) z 2026 r. na 2028 r. (za rok obrotowy 2027)
• Przesunięcie trzeciej fali raportowania (Wave 3) z 2027 r. na 2029 r. (za rok obrotowy 2028)
• Odroczenie o rok wdrażania dyrektywy CSDDD dotyczącej należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju

Po przegłosowaniu przez Parlament, propozycja wymaga już tylko formalnego zatwierdzenia przez Radę UE, by wejść w życie. Proces ten ma zostać zakończony najpóźniej do końca czerwca 2025 r., co umożliwi państwom członkowskim wprowadzenie odpowiednich zmian w swoich regulacjach krajowych.

Geneza i założenia pakietu Omnibus

Pakiet Omnibus został przedstawiony przez Komisję Europejską 26 lutego 2025 r. jako odpowiedź na alarm podniesiony przez europejski biznes. Ta inicjatywa deregulacyjna ma zwiększyć konkurencyjność europejskiej gospodarki w obliczu rosnącej presji z innych regionów świata. Jak podkreślił komisarz ds. gospodarczych UE, pakiet ma na celu uproszczenie procesu raportowania przy jednoczesnym zachowaniu istotnych elementów zrównoważonego rozwoju.

Pakiet składa się z dwóch głównych komponentów: mechanizmu „Stop the Clock” dotyczącego odroczenia wymogów raportowania oraz propozycji zmian merytorycznych w samych dyrektywach. Ze względu na priorytetowe traktowanie przez Komisję Europejską, proces legislacyjny przebiegał w rekordowym tempie – od przedstawienia propozycji do głosowania w Parlamencie minęło zaledwie 37 dni.

Pakiet Omnibus – rewolucyjne zmiany w CSRD i CSDDD

Decyzja Parlamentu Europejskiego oznacza fundamentalną rewizję podejścia do raportowania ESG w Unii Europejskiej. Najważniejsze zmiany w dyrektywie CSRD to:

1. Podniesienie progu dla obowiązkowego raportowania – obowiązek będzie dotyczył firm zatrudniających powyżej 1000 pracowników (zamiast dotychczasowych 250) oraz osiągających sumę bilansową powyżej 25 mln EUR lub przychody netto powyżej 50 mln EUR
2. Drastyczne zmniejszenie liczby podmiotów objętych obowiązkiem – szacuje się, że w wyniku podwyższenia progów około 80% firm, które pierwotnie byłyby objęte dyrektywą, zostanie z niej wyłączonych
3. Uproszczenie standardów ESRS – Komisja Europejska zobowiązała się do poluzowania europejskich standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju
4. Dobrowolność ujawnień taksonomicznych dla mniejszych firm – jednostki zatrudniające poniżej 1000 pracowników i o przychodach netto poniżej 450 mln EUR będą mogły dobrowolnie raportować dane na podstawie art. 8 rozporządzenia w sprawie Taksonomii UE

Implikacje mechanizmu Stop-the-Clock dla biznesu

Przegłosowanie mechanizmu „Stop the Clock” wywołało mieszane reakcje w środowisku biznesowym. Z jednej strony, firmy zyskują dodatkowy czas na przygotowanie do wymagających regulacji, co jest szczególnie istotne w obliczu niepewności interpretacyjnej niektórych wymogów ESRS.

Korzyści dla przedsiębiorstw wynikające z mechanizmu Stop-the-Clock są znaczące. Przede wszystkim firmy zyskują więcej czasu na właściwe dostosowanie swoich procesów i systemów do wymogów raportowania, co jest szczególnie cenne przy tak złożonych regulacjach. Równocześnie następuje wyraźne zmniejszenie obciążeń administracyjnych dzięki podniesieniu progów kwalifikacyjnych i wprowadzeniu uproszczonych standardów raportowania. Co nie mniej ważne, wszystkie te zmiany prowadzą do istotnej redukcji kosztów związanych z wdrożeniem całego systemu raportowania ESG, co ma szczególne znaczenie dla mniejszych podmiotów, które wcześniej zmagały się z największymi wyzwaniami finansowymi i organizacyjnymi przy dostosowywaniu się do pierwotnego harmonogramu.

Z drugiej strony, jak wskazują specjaliści, odroczenie wdrożenia może nieść ze sobą również ryzyka. Firmy, które już zainwestowały znaczące środki w przygotowanie do raportowania, mogą czuć się rozczarowane. Ponadto, konkurencyjność europejskiej gospodarki w zakresie zrównoważonego rozwoju może zostać osłabiona w perspektywie globalnej.

Jak mądrze wykorzystać dodatkowy czas?

Eksperci ESG są zgodni – dodatkowe dwa lata to nie powód do odkładania transformacji w kierunku zrównoważonego rozwoju. Wręcz przeciwnie, to szansa na bardziej przemyślane i strategiczne podejście do ESG. Firmy, które wykorzystają ten czas na głębokie zakorzenienie zrównoważonego rozwoju w swojej strategii, zyskają przewagę konkurencyjną.

Co warto zrobić w tym czasie?

1. Przeprowadzić dogłębną analizę podwójnej istotności i zidentyfikować kluczowe obszary ESG dla biznesu
2. Wdrożyć lub udoskonalić systemy zbierania danych niefinansowych
3. Przeszkolić pracowników i budować kulturę organizacyjną opartą na zrównoważonym rozwoju
4. Rozważyć dobrowolne raportowanie według uproszczonych standardów ESRS, aby zyskać doświadczenie

Jak wskazują badania, firmy, które traktują ESG jako szansę, a nie obowiązek regulacyjny, osiągają lepsze wyniki finansowe i budują silniejszą pozycję rynkową w długim terminie.

Co dalej z Europejskim Zielonym Ładem

Pakiet Omnibus i mechanizm „Stop the Clock” stanowią istotny zwrot w podejściu UE do regulacji zrównoważonego rozwoju. Nie jest to jednak odwrót od strategii ESG, a raczej dostosowanie tempa jej wdrażania do realiów gospodarczych i możliwości przedsiębiorstw.

Komisja Europejska podkreśla, że fundamentalne założenia Europejskiego Zielonego Ładu pozostają aktualne. Jednocześnie widać większą gotowość do dialogu z biznesem i uwzględniania jego potrzeb. Po formalnym zatwierdzeniu przez Radę UE, państwa członkowskie będą miały czas do końca 2025 r. na implementację zmian w prawie krajowym.

Dla firm objętych pierwszą falą raportowania (Wave 1) nic się nie zmienia – nadal muszą przygotować raporty za rok 2024. Dla pozostałych podmiotów mechanizm „Stop the Clock” oznacza czas na oddech i możliwość bardziej strategicznego podejścia do transformacji w kierunku zrównoważonego rozwoju.

Przemysław Chimczak-Bratkowski

Akademia ESG to największa w Polsce baza wiedzy o ESG. Inspirujemy do wdrażania zrównoważonych praktyk, stając się miejscem pierwszego wyboru dla każdego, szukającego najlepiej przygotowanych informacji na temat ESG. E-mail: p.chimczak@green-dugong-839698.hostingersite.com

Napisz do nas